Όπως και να έχει η υπόθεση η επικοινωνία μεταξύ των δύο λαών, του ελληνικού και αλβανικού, παραμένει, και ιστορική πραγματικότητα, και επίκαιρη αναγκαιότητα. Δεν πρόκειται απλώς για όρους καλής γειτονίας, συνεργασίας, φιλίας. Αλλά για κάτι πολύ βαθύτερο, κυρίως από Ελλάδα προς Αλβανία.
Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ.
Στην Αλβανία υπάρχει ένας ελληνικός πολιτισμός οι αξίες, η πλουσιότητα και διαχρονικότητα του οποίου αποφασίζουν κατά πολύ την ίδια την ταυτότητα του αλβανικού σήμερα πληθυσμού και στοιχείου, κυρίως μέχρι το νότιο ήμισυ της χώρας. Είναι εξίσου ογκώδη και εσκεμμένη η παραχάραξη και η οικειοποίηση του διαχρονικού ελληνικού πολιτισμού, σε τέτοιο βαθμό που, από την μία έχει καλλιεργήσει και αναθρέψει το σύμπλεγμα κατωτερότητας, του οποίου αφετηρία, η βάση και η καλλιέργεια του εδράζονται και σε σύμπλεγμα ενοχής. Από την άλλη, η λειτουργία του ως σύστημα από τη θέση της κουλτούρας της εξουσίας, οδήγησε σε αλλοιώσεις ταυτότητας μεταξύ των κληρονόμων και φορέων του διαχρονικού ελληνικού πολιτισμού. Από κοινού τροφοδοτούν την καχυποψία και τον ανθελληνισμό, ως τρόπο που «εξασφαλίζει» μεταξύ των άλλων τον εθνικό αυτοπροσδιορισμό και την εξυπηρέτηση συμφερόντων τρίτων παραγόντων.
Είναι χρέος της ελληνικής πλευράς να αποκαλύψει αυτή την πραγματικότητα, ως βασική προϋπόθεση επίτευξης της καλής γειτονίας, φιλίας και συνεργασίας με την Αλβανία.
Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ, ΩΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΙΚΗ ΓΕΦΥΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΛΑΩΝ
Ο ρόλος αυτός, αρμόζει πρωτίστως στον Ελληνισμό της Αλβανίας, διότι γνωρίζει καλά τις δύο πλευρές. Ρόλος διαμεσολαβητή με τους σύγχρονους όρους διαπολιτισμού, ή της πραγματικής γέφυρας που ακούμε συχνά, αλλά….
Και προς την κατεύθυνση αυτή, δλδ της συμβολής στην ολόπλευρη, αλλά κυρίως στην πολιτισμική επικοινωνία μεταξύ των δύο λαών, ο Ελληνισμός της Αλβανίας, αποτελεί μια ρημαγμένη γέφυρα, με ό τι αυτό συνεπάγεται. Στις σημερινές εξελίξεις, έχει απαλλαγεί εντελώς από έναν τέτοιο ρόλο. Ή εικόνα που παρουσιάζει είναι κατακερματισμένη. Ένα μερίδιο προσβλέπει στις σχέσεις με την Ελλάδα, γυρίζοντας τις πλάτες στην αλβανική πραγματικότητα, ή την αντιμετωπίζει αυτή «εχθρικά». Ένα υπόλοιπο δηλώνει ταγμένο στην αλβανική πραγματικότητα, προσφέροντας ακόμα και τις υπηρεσίες του σ΄αυτόν και μια τρίτη μερίδα είναι η γκρίζα, που δεν πρεσβεύει κάπου, αλλά ούτε μπορεί να προσφέρει κάτι, πέρα από το να βολεύεται σε εφήμερες καταστάσεις .
Και γι΄αυτό ευθύνεται η Ελλάδα, όπως ασφαλώς και ο ίδιος ο Ελληνισμός της Αλβανίας.
ΠΟΙΟΣ ΑΝΤΙΚΑΤΕΣΤΗΣΕ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΣΤΟΝ ΡΟΛΟ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗ
Με την ανοχή και τη στήριξη της Ελλάδας, έχει αντικατασταθεί δυναμικά από Αλβανούς που έμαθαν ελληνικά, συχνά με χρήματα της Ελλάδας για να στραφούν στη συνέχεια εναντίον της.
ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ- Η ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ
Γεγονός είναι ότι πέρα από το φυσικό των σχέσεων μεταξύ των δύο λαών, την ανάγκη επικοινωνίας με την Ελλάδα διαισθάνονταν και διαισθάνεται η εκάστοτε κυβέρνηση στο αλβανικό κράτος από την ίδρυσή του. Η ιστορία επιβεβαιώνει επίσης, ότι ο ρόλος διαμεσολαβητή εμπιστευόταν (είτε θεληματικά είτε κατ΄ ανάγκη) στους Έλληνες της Αλβανίας. Το άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι υπήρχε η πληθώρα «εξαγωγής» του ελληνικού πολιτισμού στην Αλβανία και διόλου αντίστροφα. Η ίδια πραγματικότητα ισχύει και για τους άλλους τομείς, κυρίως τους οικονομικούς και τους ευρύτερους κοινωνικούς.
Την αρνητική υφή των εξελίξεων στις Ελληνοαλβανικές σχέσεις, που ορίζει και τη παρούσα συμπεριφορά της πλειονότητας στην Αλβανία, χάραξε και αποφάσισε η κομμουνιστική περίοδος. Ασφαλώς για λόγους, που εξυπηρετούσαν τον χοτζικό εθνοσοσιαλισμό.
Το καθεστώς, διατήρησε και ενίσχυσε την επίμονη αποσιώπηση του αρχαιολογικού και λοιπού διαχρονικού ελληνικού πολιτισμού και την παραχάραξή του.
Διατηρώντας την προ κομμουνιστική παράδοση, επέτρεψε στα πρώτα χρόνια και στη συνέχεια περιόρισε μέχρι στραγγαλισμό την εισαγωγή ελληνικού πολιτισμού. Το αντίστροφο δεν αποτελούσε πραγματικότητα. Απεναντίας, το κομμουνιστικό καθεστώς διοχέτευε με την ισχύ εξουσίας αλβανικό πολιτισμό προς την εθνική ελληνική μειονότητα, μάλιστα και στην μητρική γλώσσα με γνωστά τα αποτελέσματα και τις συνέπειες.
Ο ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Στη μακρά αυτή χρονική (δια)πολιτιστική κινητικότητα, πέρα από τους περιορισμούς και τις συνέπειες, σε βάρος του Ελληνισμού στην Αλβανία, τον κεντρικό μοχλό αποτελούσε ο ίδιος ο Ελληνισμός της Αλβανίας, οι Έλληνες Βορειοηπειρώτες που είχαν σπουδάσει στην Ελλάδα και όχι μόνο, με επίπεδο πολιτισμού άνω του αλβανικού μέσου όρου. Λόγου χάρη, στην όλη η ελληνική γραμματεία και επιτρεπτή λογοτεχνία που προορίζονταν για το αλβανικό κοινό, μεταφραστές ήταν Έλληνες της Αλβανίας. Να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός ότι εξυπηρετούσαν την κομμουνιστική ιδεολογία και πολιτικούς της σκοπούς, το έργο τους διατηρούσε τους ελληνικούς χρωματισμούς…. Ταυτόχρονα, οι Έλληνες άνθρωποι των γραμμάτων έδωσαν τον τόνο και την ώθηση στην αλβανική μεταπολεμική λογοτεχνία, τέχνες και πολιτισμό για τουλάχιστον 15 – 20 χρόνια.
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΤΩΧΕΥΣΗ
Μετά την μεταπολίτευση στην Αλβανία, 1991, παρά το γεγονός ότι αυξήθηκε ο όγκος των ανταλλαγών κυρίως στο επίπεδο της λογοτεχνίας, ο ρόλος του Ελληνισμού της Αλβανίας έχει σχεδόν εξουδετερωθεί, Όπως αναφέρθηκε, το ρόλο αυτό έχουν αναλάβει, όπως και γενικότερα την προβολή του ελληνικού πολιτισμού στην Αλβανία, κυρίως Αλβανοί που έχουν σπουδάσει στην Ελλάδα. Με όλη τη συνεισφορά τους, δεν μπορούν να ξεπεράσουν δύο μειονεκτήματα. Πρώτο αφορά την επιλογή του ελληνικού πολιτισμού και γραμμάτων που αποφασίζουν να μεταφέρουν (και πώς) στο αλβανικό κοινό. Εννοείται ότι επιλέγεται ελληνικός πολιτισμός που ικανοποιεί τους αλβανικούς ισχυρισμού. Αν προστεθούν εδώ η ελληνική αδράνεια για να αποδείξει τον διαχρονικό ελληνικό πολιτισμό στην Αλβανία και την ογκώδη βιβλιογραφία που παράγεται στην Αλβανία προς ενίσχυση των αλβανικών ισχυρισμών παραχαράσσοντας όμως τον ελληνικό πολιτισμό, εννοείται το βάρος των συνεπειών επί του παρόντος και του μέλλοντος.
Το δεύτερο σχετίζεται με το γεγονός ότι οι μεταφράσεις των ελληνικών γραμμάτων στ΄ αλβανικά, στερούνται πολύ την διατήρηση της ελληνικής χροιάς και πνοής.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ.
Στην Ελλάδα δεν διαφαίνεται απλώς η αδιαφορία στην εξέλιξη αυτή, αλλά γενικώς, φροντίζει να ξεπεράσει τον Ελληνισμό της Αλβανίας για να συνεργαστεί με στοιχεία αλβανικής καταγωγής, τα οποία με αφέλεια αρέσκεται να τα παρουσιάζει ως ελληνικά. Συμβαίνει έτσι όταν τουλάχιστον μέχρι το 1999 πρακτικά και ουσιαστικά ο Ελληνισμός στην Αλβανία, αποτελούσε και αποτελεί (αν εξυγιανθεί) τον παράγοντας ισορροπίας, σταθερότητας και ανάπτυξης, όχι μόνο στο Νότο της Αλβανίας, αλλά σε όλη τη χώρα.
ΦΑΝΗΚΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ Η ΤΑΣΗ ΑΥΤΗ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΟΜΕΑ.
Αν σήμερα αριθμούνται στα Τίρανα περισσότερες από 400 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων, πολύ ελάχιστες συνεργάζονται με Έλληνες της Αλβανίας. Ταυτόχρονα καθημερινά ατονίζουν σε ότι αφορά την ελληνικότητά τους. Ασφαλώς, δεν εστιάζουμε στον τραπεζικό τομέα, αλλά σε ελληνικής «ταυτότητας» εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα, ειδικά στην πρωτεύουσα. Εντούτοις καμιά ελληνική εταιρία δεν λειτουργεί στο νότο εκεί που υπάρχει ο Ελληνισμός της Αλβανίας, ανεξαρτήτως που εδώ έπεσαν πολλά χρήματα. Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει για ανικανότητα στον οικονομικό τομέα τους Έλληνες της Αλβανίας, εφόσον οι μεγαλύτερες νόμιμες επιχειρήσεις στην Αλβανία, ανήκουν σε Έλληνες Βορειοηπειρώτες.
